Szacuje się, że gospodarstwo domowe (rodzina z dwójką dzieci) zużywa rocznie od 4000 do 6000 kWh rocznie. Dla takiego gospodarstwa wystarczy instalacja generująca energię elektryczną o mocy szczytowej od 4 do 6 kW. 

Decyzję o tym, jaka moc paneli jest niezbędna dla naszej posesji podejmujemy w dwóch sytuacjach:

• Kiedy gospodarstwo domowe funkcjonuje już od jakiegoś czasu i decydujemy się na przeprowadzenie termomodernizacji, uniezależniając się od zewnętrznych dostawców energii dzięki własnej przydomowej elektrowni słonecznej. Wtedy możliwe jest w miarę precyzyjne określenie, ile energii rocznie zużywa nasz dom, a co za tym idzie, jaka moc paneli fotowoltaicznych będzie optymalna. Dla budynków już istniejących określenie mocy instalacji PV zawsze jest łatwiejsze, ponieważ dobiera się ją do średniej wysokości rachunków za prąd za ostatni rok. Do obliczeń można wykorzystać wzór:

Ek – ilość zużywanej rocznie energii [kWh]

a – procentowy udział bieżącej konsumpcji własnej [%]

b – procentowy udział ilości energii oddanej do sieci [%]

opust – 0,8 za 1 kWh w przypadku instalacji do mocy 10 kW za 1 kWh , 0,7 kWh, w przypadku instalacji o mocy 10-50 kW.

a+b = 100%

Uzysk – roczna produkcja energii z 1 kWp zainstalowanej mocy przez instalację PV [kWh]

• Kiedy dopiero planujemy budowę domu i od razu wiemy, że będziemy zamawiać projekt budynku z fotowoltaiką. Wtedy w grę wchodzą wyłącznie dane wynikające z planowanego zużycia, co oznacza, że stajemy przed koniecznością określenia ilości, rodzaju i energochłonności urządzeń elektrycznych, które zamierzamy kupić. Niekwestionowanym liderem rankingu urządzeń domowych pobierających najwięcej prądu jest lodówka z zamrażarką - 2277,6 kWh/rok. Kolejne miejsca na podium zajmują bojler elektryczny 200 litrów – 2190 kWh/rok i ceramiczna kuchenka elektryczna – 1460 kWh/rok. Planując instalację fotowoltaiczną dobrze jest zwiększyć ją o 20%, czyli szacowany koszt przechowywania energii w sieci.

Do obliczeń szacunkowych można także wykorzystywać kalkulatory inwestycyjne, które znajdujemy na stronach internetowych firm fotowoltaicznych. Należy jednak pamiętać, że wszelkie dane uzyskane dzięki kalkulatorom są jedynie orientacyjne i przed rozpoczęciem inwestycji trzeba przeprowadzić rzetelny audyt fotowoltaiczny.

Czy przewymiarowanie instalacji PV jest opłacalne? 

Odpowiedź na pytanie o moc instalacji fotowoltaicznej dla domu powinna także uwzględniać fakt, że przewymiarowanie instalacji – czyli zaprojektowanie instalacji PV o mocy, która znacznie przekracza roczne zapotrzebowanie gospodarstwa domowego na prąd - jest po prostu nieopłacalne. Dlaczego? Ponieważ nadwyżki energii i tak trafią do publicznej sieci energetycznej, z której odzyskać można je tylko w postaci opustów, a nie żywej gotówki. Na rozliczenie nadwyżki prosument ma 365 dni od momentu wprowadzenia energii do sieci. Instalacje o mocy do 10 kWp mogą pobrać 80% (współczynnik 0,8) energii wprowadzonej do sieci, zaś przy instalacjach o mocy od 10 do 50 kWp – 70% (współczynnik 0,7). Innymi słowy: można odebrać 70-80% wprowadzonej przez nas do sieci energii, czyli 20-30% zostaje utracona. 

Szacując moc paneli fotowoltaicznych na dom powinniśmy dążyć do uzyskania samowystarczalności energetycznej, czyli stanu, w którym autokonsumpcja energii elektrycznej wytwarzanej przez naszą przydomową elektrownię słoneczną sięga 100%.

Czy wybór instalacji, która nie pokryje w 100% naszego zapotrzebowania na prąd ma sens?

Specjaliści są zdania, że inwestycja w instalacją fotowoltaiczną o mniejszej mocy, czyli taką, która wytworzy mniej energii elektrycznej, niż wynosi zapotrzebowanie naszego gospodarstwa domowego, jest sensowna i ekonomiczna. Koszt instalacji będzie mniejszy. Nie uda nam się wprawdzie uzyskać całkowitej niezależności od zewnętrznych sprzedawców energii ani 100% samowystarczalności energetycznej, ale nasze rachunki za prąd i tak będą mniejsze.

Jeśli okaże się, że moc paneli jest niedoszacowana, nie powinniśmy wpadać w panikę. Zawsze istnieje możliwość rozbudowy instalacji o kolejne panele, a jeśli w grę wchodzi niewielka ich liczba (1-2), nie będzie się to wiązało z koniecznością wymiany inwertera. Sam inwerter także musi być perfekcyjnie dobrany, bowiem to od niego zależy z jaką efektywnością będzie pracować cały system.

Moc instalacji a warunki terenowe i nasłonecznienie

Szacownie mocy paneli fotowoltaicznych dla domu powinno uwzględniać także warunki terenowe i nasłonecznieniowe w miejscu inwestycji. Jeśli planujemy instalację na dachu, musimy na każdy kilowat mocy instalacji fotowoltaicznej przyjąć około 6,5 m2 powierzchni dachu o optymalnym nachyleniu (30-35 stopni) lub około 10 – 15 m2 powierzchni dachu płaskiego lub gruntu. W przypadku tzw. dachu skomplikowanego (wielospadowego, o zróżnicowanych kątach nachylenia połaci, częściowo zacienionego itp.) należy zasięgnąć porady fachowca, który stwierdzi, czy taka inwestycja jest sensowna i opłacalna, czy lepiej znaleźć inną lokalizację.

Im lepszej jakości panele fotowoltaiczne wybierzemy, tym większa pewność, że będą one pracowały na najwyższych obrotach przez kilkadziesiąt lat.